Krosno Odrzańskie
Zamek w Krośnie Odrzańskim – zamek zbudowany najprawdopodobniej na pocz. XIII w. w czasach księcia Henryka Brodatego (relikty muru w części północnej) w miejscu strategicznej przeprawy przez Odrę, usytuowany w północno-wschodniej części starego miasta. W XVI w. przebudowany w stylu renesansowym – skrzydło południowe (krużganki), pierwotnie otoczony fosą, w okresie nowożytnym także umocnieniami bastionowymi. Stan obecny- zamek czteroskrzydłowy, o kształcie nieregularnego czworoboku, częściowo w ruinie: skrzydło północne- prawdopodobnie najstarsze (relikty ściany gotyckiej o wątku wendyjskim) skrzydło zachodnie- częściowo odbudowane, budynek bramny z niską wieżą (izba muzealna)oraz budynek tzw. "wozowni" skrzydło południowe- renesansowe (krużganek) skrzydło wschodnie- najbardziej zniszczone ponadto bezpośrednio na E od zamZamek w Krośnie Odrzańskim, pozostałości zamku książęcego, którego najstarsze fragmenty pochodzą z XIII w. (wtedy znajdował się w granicach księstwa głogowskiego). Położony na lewym brzegu Odry w północno-zachodniej części miasta.
Należał do książąt piastowskich do końca XV w., potem do elektorów brandenburskich. Zamek posiadał dom mieszkalny wybudowany z cegły w XIV w, wjazd znajdował się w zachodniej części zamku. Warownia była otoczona fosą. W XIV w. dobudowano też wieżę.
Zamek podlegał wielokrotnym przebudowom, w latach 1579-1590 wybudowano renesansowe skrzydło południowe, zmiany kontynuowano w w. XVII i XIX. Częściowo odbudowany, posiada zachowane elementy renesansowe i barokowe.
ku relikty umocnień szwedzkich z XVII w. i tzw. "domek ogrodnika" miejscu opuszczonego grodu drewniano-ziemnego nad Odrą w XIII wieku śląscy Piastowie wznieśli murowany zamek. Możliwe, że fundatorem był książę wrocławski Henryk Brodaty, do którego należały te tereny do śmierci w 1238 roku. W 1249 roku utworzone zostało księstwo głogowskie, w którego granicach znalazło się również Krosno. Pierwszym księciem głogowskim był Konrad I, który także mógł być inicjatorem wzniesienia zamku.
Na obecnym etapie badań nie jest znane rozplanowanie zamku XIII-wiecznego. Było to prawdopodobnie założenie regularne z jednym budynkiem mieszkalnym, którego gotyckie mury zachowały się w obecnym skrzydle północnym. W latach 1294-1319 Krosno należało do Brandenburgii, później zostało przekazane z powrotem książętom głogowskim w zamian za ziemie w rejonie Sulechowa i Świebodzina.
Za czasów książąt głogowskich Henryka IV i Przemysła rozbudowano zamek w pierwszej połowie XIV wieku. Wzniesiono wtedy skrzydło bramne z niewielką wieżą z klatką schodową.
Po śmierci Przemysła księstwo głogowskie, a wraz z nim Krosno, zostało wcielone do Czech. Drugie skrzydło mieszkalne - południowe - powstało prawdopodobnie podczas przebudowy XV-wiecznej. W początkach XVI wieku zamek ponownie przebudowano nadając mu pierwsze cechy renesansowe. Przekształcono skrzydło bramne, a południowe otrzymało krużganki.
W latach 1579-1590 wzniesiono skrzydło wschodnie dobudowane po zewnętrznej stronie muru obwodowego oraz ponownie przekształcono skrzydło bramne. W 1634 roku zamek uległ pożarowi, ale został szybko odbudowany. Po rozbiorach Polski Krosno znalazło się w granicach Prus, których władze zaadaptowały zamek na koszary wojskowe. Tę funkcję zabudowania pełniły jeszcze do drugiej wojny światowej. W 1945 roku został zniszczony, a odbudowa z lat 1964-1966 odrestaurowała tylko część zabudowań. Obecnie użytkowane jest tylko skrzydło bramne, w którym mieści się klub
|