Wojska dowodzone przez Jana III

1.Wojsko kwarciane to zaciężne oddziały wojskowe utworzone w latach 1562-1563 oraz 1567 przez Zygmunta II Augusta. Stanowiły one stałe siły zbrojne (w odróżnieniu od pospolitego ruszenia czy oddziałów powoływanych doraźnie). Były kontynuacją wojsk obrony potocznej.

Odbieranie nieprawnie zagarniętych królewszczyzn zwiększało dochody skarbu królewskiego, co z kolei umożliwiało m.in. stałe finansowanie armii. Wymuszone przez ruch egzekucyjny uporządkowanie gospodarowania w królewszczyznach, umożliwiło uchwalenie na sejmie w 1564 roku specjalnego funduszu, pochodzącego z 1/4 dochodów uzyskiwanych w dobrach królewskich. Była to tzw. kwarta (łac. quarta pars - czwarta część). Podatek ten przeznaczony był na utrzymanie wojska kwarcianego.

Fundusze zebrane na utrzymanie wojska kwarcianego były przechowywane od 1562 na zamku w Rawie Mazowieckiej jako tzw. skarb rawski.

Wojsko kwarciane złożone było z jazdy, piechoty i artylerii. Były to formacje o charakterze stałym i zaciężne. Wojsko to liczyło zwykle od czterech do sześciu tysięcy ludzi.

W czasie pokoju oddziały te liczyły około 2500 jazdy.

W roku 1632 wprowadzono nową kwartę (duplę), która została przeznaczona na utworzenie artylerii królewskiej.

W 1652 r. wojsko kwarciane zastąpiono komputowym.

 

2.Wojsko komputowe  formacja wojskowa w Polsce w XVII i XVIII wieku.

Do połowy wieku XVII stosowano podział sił zbrojnych na wojska zaciężne o charakterze stałym (tzw. wojska kwarciane) oraz na oddziały suplementowe (nazywane również komputowymi), powoływane doraźnie w okresie zagrożenia wojennego. W roku 1652 zniesiono ten podział, tworząc jednolitą formację stałego wojska zaciężnego zwaną wojskiem komputowym. Nazwa pochodzi od komputu, czyli etatu armii uchwalonego przez sejm. Wyraz komput pochodzi od łacińskiego computatio, co znaczy rachunek, obliczanie.

W zależności od potrzeby tworzono oddziały zarówno w autoramencie, narodowym jak i cudzoziemskim.

Komput był ustalany w jednostkach obrachunkowych nazywanych "porcjami" w piechocie, a w jeździe "końmi". Stan osobowy był zależny od zaradności hetmanów i zasadniczo był wyższy. Teoretycznie stanowił tajemnicę państwową. Komput pokojowy wynosił 12 tysięcy jednostek dla Korony i 6 tysięcy dla Wielkiego Księstwa. W czasie wojny wzrastał, w zależności od potrzeb, do 24–40 tysięcy dla Korony i 8–22 tysięcy dla Litwy. Oprócz tego nadal istniały jednostki wojskowe formowane na zasadzie poboru rekruta: piechota wybraniecka, a od 1653 roku również piechota łanowa (piechota dymowa od 1673). Do 1699 roku istniały niewielkie oddziały kozaków rejestrowych. Nadal pozostała możliwość powoływania pospolitego ruszenia szlachty. Jak wcześniej istniały również niepaństwowe oddziały wojskowe. Gwardia królewska, oddziały zaciągane przez województwa i ziemie na mocy uchwał sejmików ziemskich, siły zbrojne utrzymywane przez miasta królewskie, wojsko ordynackie i wojsko prywatne.

Sejm niemy (1717) pod naciskiem Rosji wprowadził stały komput (na czas pokoju i wojny) liczący 18 tysięcy jednostek obrachunkowych dla Korony i 6,2 tysiąca dla Litwy. W praktyce wprowadziło to kontrolę Rosji nad liczebnością wojsk polskich.

 

3.Pospolite ruszenie (fr. levée en masse) – polega na powoływaniu pod broń całej męskiej ludności państwa lub tylko pewnej części uprawnionej i zobowiązanej do tego rodzaju służby.

Józef Brandt, Pospolite ruszenie u brodu, 1880

Mobilizacja pospolitego ruszenia była powszechnym sposobem prowadzenia wojny w średniowiecznej Europie i innych rejonach świata przed wprowadzeniem armii zawodowych – zaciężnych lub z poboru. Członkowie pospolitego ruszenia zobowiązani byli sami dbać o swoje wyposażenie i uzbrojenie – regulowały to osobne przepisy.

 

4.Piechota łanowa jest to rodzaj oddziałów wojskowych w Polsce w XVII wieku. Zaciąg do tych jednostek wojskowych był prowadzony z dóbr królewskich, szlacheckich i kościelnych.

Ten rodzaj wojska powoływano od 1655 roku. Każdy właściciel ziemski miał obowiązek wystawić jednego żołnierza z 15 łanów ziemi uprawnej.

Piechota łanowa była wzorowana na piechocie wybranieckiej. Od roku 1673 została zastąpiona przez zaciąg według ilości budynków mieszkalnych, była to tzw. piechota dymowa.

Piechota wybraniecka  rodzaj oddziałów wojskowych w Rzeczypospolitej Obojga Narodów, których zapleczem miały być królewszczyzny.

Ten rodzaj piechoty utworzono, na wzór siedmiogrodzkiej, za panowania króla Stefana Batorego w roku 1578 w Koronie, na Litwie dopiero w 1595. Początkowo król planował objąć zaciągami wybranieckimi wszystkich chłopów, co pozwoliłoby na stworzenie stałej, kilkunastotysięcznej piechoty narodowego autoramentu, jednakże Sejm ograniczył ją do chłopów z królewszczyzn, po jednym z 20 łanów. Wybraniec otrzymywał własne gospodarstwo, był zwolniony od wszelkich powinności, natomiast zobowiązany był do stawienia się na wezwanie w błękitnym mundurze określonego kroju i z uzbrojeniem, na który składały się rusznica, topór o długim stylisku i szabla. W czasach pokojowych miały odbywać się raz na kwartał ćwiczenia wybrańców.

 

5.Piechota dymowa jest to rodzaj oddziałów wojskowych w Polsce w latach 1673-1676.

Była to kontynuacja od 1673 piechoty łanowej, ale zaciągani do niej byli żołnierze z miast. Rekruci wystawiani byli w ilości 1 na 20 domów (stąd dymowa, gdyż jeden dom równał się jednemu dymowi), we włościach królewskich oraz kościelnych i 1 na 30 domów w dobrach należących do szlachty. Umundurowanie i uzbrojenie sprawiane było na wzór zagraniczny. Piechota ta była kierowana głównie jako uzupełnienie innych jednostek.

 

6.Kozacy rejestrowi  Kozacy zaporoscy wpisani do tzw. imiennego wykazu żołnierzy i tym samym wzięci na żołd Rzeczypospolitej, później również Rosji. Pierwszy rejestr kozacki został sporządzony w 1572 roku.

Początkowo rejestr liczył około 400 osób, jego liczebność zmieniała się wraz z niepokojami i buntami na Ukrainie. W 1637 Kozacy wywalczyli sobie rejestr w liczbie 8000 osób i znaczne przywileje. W 1638, po klęsce powstania Pawluka zmniejszono go do 6000 i ograniczono autonomię Kozaków.

 

Paweł Zaręba IIb

Aby być punktualnym ...
 
Dedykacja
 
Klasa A (2005/2008r.)
dedukuje stronę:
Byłemu wychowawcy
Tomaszowi Ociepie :)


Natomiast my,
klasa B (2006/2009r.),
dedukujemy stronę
naszemu byłemu i
obecnemu nauczycielowi
języka polskiego:
pani Dorocie Ociepie
panu Tomaszowi Ociepie


Klasa C (2007/2010)
dedykuje stronę
Nauczycielowi j. polskiego
pani Dorocie Ociepie =)


Klasa B (2008/2011 )
dedykuje stronę
nauczycielowi języka polskiego
Pani Dorocie Ociepie ;)


Klasa A (2010/2013)
dedykuje stronę
nauczycielowi języka polskiego
Pani Dorocie Ociepie :)
Twórcy...
 
Twórcami strony są absolwenci
Gimnazjum im. Jana III Sobieskiego
(kl.A r.2005/2008) :
- Jan Stelmach "Kadet"
- Piotr Kamkow "Młody"
- Agnieszka Ilcewicz "Ola"



Teraz stroną zajmują się
uczniowie kl.B (r. 2006/2009):
- Kamil Nosol
- Piotr Zalfresso-Jundziłło
- Maciej Urbaniak



W roku szkolnym 2009/2010
stroną zajmują się
uczniowie kl.C ( 2007/2010 ) :
- Wojciech Podlejski
- Katarzyna Wawrzyńczak



W roku szkolnym 2010/2011
stroną zajmują się
uczniowie kl.B ( 2008/2011 ) :
- Kamil Czarnecki
- Kordian Sosnówka


W roku szkolnym 2011/2012
stroną zajmują się uczniowie klasy 2a
- Adrian Gawroński
- Bartosz Depta
 
Ta strona internetowa została utworzona bezpłatnie pod adresem Stronygratis.pl. Czy chcesz też mieć własną stronę internetową?
Darmowa rejestracja